لاتکس چیست و چه کاربردهایی دارد؟
لاتکس در ساده ترین توصیف ممکن، یک لاستیک است که حدود ۵۵% آن از آب و ۴۰% دیگر را ماده لاستیکی تشکیل می دهد. لاتکس ماده ای سفید و نرم است که در زیر پوست برخی از درختان بالغ یافت می شود و با توجه به قدرت و ویژگی در بسیاری از کاربردها مانند ساخت لاستیک ، دستکش لاستیکی و کفش های تنیس و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می شود.
حقیقت این است که در واقع لاتکس طبیعی اولین ماده لاستیکی است که توسط بشر مورد استفاده قرار گرفته است. این ترکیب طبیعی از یک گونه درخت حاصل می شود و ترکیب شیمیایی آن در درختان مختلف متفاوت است اما رایج ترین آن بومی آمریکای جنوبی است. این درخت در مزارع جنوب شرقی آسیا نیز کشت داده می شود.
این ماده درست در زیر پوست این درختان قرار دارد و وقتی تاپرها پوست آنرا جدا می کنند ، مجاری گیاه را قطع می کنند تا لاتکس را برداشت کرده و برای پردازش ارسال کنند.
کاربردهای لاتکس
لاتکس بسیاری از گونه های درختان می تواند برای تولید ترکیبات مختلف فرآوری شود. لاستیک طبیعی مهمترین محصولی است که از آن بدست می آید. بیش از ۱۲۰۰۰ گونه گیاهی لاتکسی تولید می کنند که می توان از آن لاستیک تولید کرد اگرچه در اکثر قریب به اتفاق این گونه ها این ترکیب برای استفاده تجاری مناسب نیست. از این ماده برای ساخت بسیاری از محصولات دیگر از جمله تشک ، دستکش ، کلاه شنا ، کاندوم ، کاتتر و بادکنک استفاده می شود. از لاتکس درختان chicle و jelutong در آدامس استفاده می شد.
لاتکس برخی از گونه ها منبع چندین آلکالوئید ضد درد مفید مانند کدئین ، تبائین و مورفین است که دو مورد آخر می توانند در سنتز و تولید مواد مخدر دیگر (به طور معمول قوی تر) برای داروها مورد استفاده قرار گیرد.
بعلت قیمت خرید و فروش مناسی از لاتکس های مصنوعی در پوشش ها (به عنوان مثال رنگ لاتکس) و چسب ها استفاده می شود زیرا در اثر تبخیر آب با انعقاد ذرات پلیمر جامد می شوند و بنابراین می توانند بدون آزاد کردن حلال های آلی بالقوه سمی در محیط ، فیلم تشکیل دهند. موارد دیگر شامل افزودنی های سیمان و پنهان کردن اطلاعات روی کارت هایی است که باید با خراش به آن اطلاعات دست یافت. از لاتکس مبتنی بر استایرن ، در سنجش ایمنی نیز استفاده می شود.
لاتکس طبیعی و مصنوعی
همانطور که قبلا گفتیم لاتکس طبیعی از چندین گونه گیاهی بدست می آید اما در بیشترین مقدار در Hevea brasiliensis درخت لاستیک مورد استفاده تجاری تولید می شود. این مایع شیری رنگ در سلولهای گیاهی ویژه ای به نام lacticifers تولید می شود که سلولهای آبکش طبیعی هستند. تصور می شود که لاتکس یک سازگاری تکاملی است که می تواند گیاهان را از طیف گسترده ای از حشرات درنده محافظت کند.
لاتکس مصنوعی می تواند با استفاده از ترکیبات شیمیایی ساخته شده در آزمایشگاه ، ساخته شود. این ماده اولین بار در طول سالهای جنگ جهانی دوم تولید شد تا کمبود تولید ترکیب طبیعی را کاهش دهد. این یک محصول کاملاً ساخت دست بشر است که با استفاده از پتروشیمی های گرید صنعتی تولید می شود.
انواع لاتکس مصنوعی می توانند تقلید قابل قبولی از نوع گیاهی باشند و می توانند مانند لاتکس گیاهان ولکان شوند و انواع مختلفی از مواد لاستیکی کشسان را از لاستیک کششی موجود در دستکش های جراحی گرفته تا کفی موجود در تشک مورد علاقه شما تولید کنند.
از لاتکس طبیعی و مصنوعی به منظور تولید ملات های اختصاصی ، کف و پوشش های سطح با موفقیت استفاده شده است. این ترکیبات غالباً برای تولید کف های مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده می شوند.
تفاوت لاتکس مصنوعی و طبیعی چیست ؟
دو منبع برای این ترکیب وجود دارد ، یکی از درخت بدست می آید و دیگری ساخته شده از هیدروکربن های غیر اشباع ، غیر مضر ، غیر سمی و شبیه مولکول های لاستیک است که از پلیمرهای نفت گرفته شده است.
این یک واقعیت است که ۹۹٪ از کل لاتکس ، حتی نوع مصنوعی حاوی مواد طبیعی اضافه شده است . تولید کنندگان این کار را انجام می دهند تا لاتکس مصنوعی خاصیت کشش بیشتری داشته باشد.
لاتکس مصنوعی و طبیعی خصوصیات متفاوتی دارند. لاستیک طبیعی بسیار نرم و الاستیک است ولی لاستیک مصنوعی سختی خوبی به کف می دهد و فرآیند تولید آن بهتر است (کار با آن راحت تر است). ترکیب کننده ها برای دستیابی به بهترین خصوصیات کلی و ایجاد ثبات در قیمت ها از ترکیبات طبیعی و مصنوعی باهم به صورت مخلوط استفاده می کنند.
وقتی از یک درخت لاستیک طبیعی گرفته می شود بسیار رقیق است و محتوای لاستیک آن فقط ۳۰٪ است و قبل از استفاده باید بیش از ۵/۶۱ درصد مواد جامد آن غلیظ شود. از این جامدات ۶۰.۰٪ لاستیک است ، ۱.۵٪ باقیمانده ترکیباتی هستند که منحصر به لاتکس طبیعی هستند (پروتئین ها، فسفولیپیدها ،کربوهیدرات ها ، اسیدهای آمینه). این مواد بی نظیر در توضیح رفتار این ماده طبیعی بسیار مهم هستند.
